Ako ay muling nagbalikbayan. Mga paa ko’y muling tumapak sa lupang hinirang. Tahanan ng mga mauusok na bus at jeepney. Muli akong nakipagsiksikan sa mga humahangos na pasahero ng Maynila.

Muling tumahak sa masalimuot at magulong lugar ng Metro Manila at muli akong sumuot sa masisikip na kalye at mga eskinita.

Muli akong natulog sa maalinsangang sinapupunan ng siyudad ng Maynila. Muling naranasang dumungaw sa bintana na may mga palamuting pinatutuyong sinampay, at tumanaw sa ibabaw ng mga yerong dikit-dikit.

Ngunit sa kabila ng maikling panahon ng aking pagbisita, ay nagkaroon din naman ng pagkakataong makapagpalamig sa marangya’t mamahaling lugar ng Maynila. Hindi sa ospital ang tinutukoy ko, kahit apat na araw din ang ginugol ko so loob nito.

Sa maikling pagkakataon, ay akin muling natuklasan ang alindog ng siyudad na aking kinagisnan. Siyudad na sa akin ay umaruga mula ng ako’y musmos na bata.

Nagkaroon din ako ng pagkakataong masilayan muli ang naglalarong alon ng Manila Bay habang nananaog ang araw sa kanyang kinaluluklukan.

Tunay na ang lugar na ito ay duyan ng aking kabataan.

(*all photos taken with an iPhone)

During my recent short stint (only 7 days) in the Philippines, I have experienced once again the heavy rain showers of Manila. There were no typhoons, just run-of-the-mill soaking monsoon rains of the tropics.

In one instance while I was there, the heavy rains have caused flooding in Metro Manila that traffic crawled to a halt. I even heard in the evening news that my alma mater, University of Santo Tomas, was forced to close the school due to high floods in España. This brought a flood of memories as well, of my wading days in “water world” of Manila.

Our family have also experienced another type of rain. Rain that just not soak us wet but can bring us down to our knees. Yet these rains if we survive them, can make us strong.

I went home because my mother was not doing well. At one point she was even knocking on heaven’s doors.

I spent most of my stay in the Philippines inside the hospital, University of the East Ramon Magsaysay (UERM), where my mother was admitted. In fact, I slept a couple of nights in the hospital not as a doctor-on-call, but as a “bantay” or watcher of a patient. My mother must have appreciated that she have me as her bantay, not because I am a doctor, and an ICU specialist at that, but more so, that I was there as her son.

The system in the Philippines is kind of different that all patients have a family member, as a watcher, to attend to the patient’s need while they are in the hospital. In the US, rarely any patient have a watcher. They have a call light to summon the nurse if they need something. That’s it. No wonder, patients feel all alone.

One day while I was the watcher in the hospital, I went out to SM Santa Mesa mall, which was a couple of blocks away from UERM, to get lunch, as I was getting tired of the food from the hospital cafeteria. I have nothing against hospital food though.

Then it rained. Heavy downpour.

I got stranded at a waiting shed near SM during the rainfall. Of course I did not bring an umbrella. I think an umbrela will be useless in that heavy downpour anyway.

I was waiting for the rain to lighten up. But as I looked up in the sky it was getting even darker, and I may be waiting there for a long, long time. I knew I needed to get back to the hospital.

So I decided to run in the rain in full abandon.

I got wet. Though not really drenched. But to me the rain was refreshing as it cooled me off and washed away some of the afternoon heat.  It also helped clear my mind and realize what my real priorities in life were. Not getting wet was not one of them. Besides, why are we afraid to get soaked from the rain anyway?

We may prefer eternal blue skies and beautiful summer days. We don’t like the rain to spoil our fun. We don’t like the rain to wet our beautiful outfit. We don’t like the rain to ruin our perfect plans.

Yet, rain and clouds are part of our lives. I don’t mean just the weather.

I am back in Iowa now. And we are also getting unseasonable lots of rain here. We have plenty of rain that the grass here are still so green even if it’s almost end of summer. Usually by this time of year here, the grass has started to turn brown. But I’m not complaining.

This morning, I finally came out to run after fighting jet-lag for several days. I was trying to put back on track my training for the half marathon which is not too long from now, since my training was temporarily derailed by my emergent and unscheduled trip to the Philippines.

As I came out, the road was wet from the heavy rain last night. I have noticed thousands of earthworms scattered in the paved road. Why earthworms go out after the rain is not really clear. Some experts say the rain drive them out of their burrows so they will not drown, while other experts refute this, as earthworms don’t drown, and they can live totally submerged in water for few days.

earthworms out after the rain

In any case, these earthworms who are now on the road, will die and will get baked in the heat of the sun, unless they get back to the soil in time. Are they afraid to get soaked from the rain too? But trying to run away from getting soaked put them more in harm’s way.

While I was running, the dark rain clouds gathered around above me again, taunting to pour down its contents.

I’m not an earthworm. And I’m not afraid of the rain anymore.

Let it pour.

*******

(*photo taken in our neighborhood, with an iPhone)

After 20 years of living outside the Philippines, I can say that I’m losing some of my Filipino-ness. Filipino-ness? Is that even a word?

No, it is not that I don’t eat tuyo anymore. Nor that I don’t point with my lips anymore. Nor did I lost my Filipino accent and speak with an American twang now. It’s not any of those.

What I lost are some traits that we Filipinos are known for, but I believe we would be better off without them. Here are the traits:

1. Filipino Time

This trait I have not really picked up, even when I was still in the Philippines. I hate to wait for people, as well as I don’t like people waiting up on me.

Why are we fashionably late anyway? If our appointed time is at 7 o’clock, we feel it’s OK if we come at 7:30 or 8:00, or even later than that. We justify that Filipino time is still better than Indian time, that is not showing up at all. (I have no clue why we Pinoy call it Indian time, and for my Indian friends, please forgive us.)

Even our salawikain gives an excuse for this: “Huli man at magaling naihahabol rin.” I think the better proverb for us would be: “Huli man at magaling, huli pa rin!”

It is not good to be late, ever. In school, or in business world, or just even among friends.

2. Making “singit.”

No, it is not sing it. I know Filipino likes to sing, but this is something else. Singit means cutting in line. I would admit, I have done this before, when I was much younger. But not anymore.

We think it is “abilidad” if we can cut in line and make things faster for ourselves, not thinking of other people who lined up fair and square. Whether it is cutting in line at a check-out counter, or jostling in bus stop stations, or cutting lanes in traffic, these all boils down to our lack of self-discipline.

The only thing that I believe these people who likes to make “singit” deserves, is “kurot sa singit!”

3. Talangka mentality.

Filipinos love sea foods, including the crab. But this has nothing to do with our fondness of crabs. I have observed that we Filipinos like to pull down other people to elevate ourselves. Whether they are our office mates, neighbors, or “friends” (what a real friend we are).

Sadly to say, that even in our own Filipino organizations, outside the Philippines, I have witnessed humor-mongering and bickering among us kababayan. If we don’t like the leaders, we form our own organization to counter the other. “Pataasan ng ihi!”

It is not surprising then, why I am not a member of any Filipino organizations or clubs.

image from here

4. Kumpare system

There is nothing wrong with getting people that we like as our kumpare or kumadre. But many times we use this to get unfair advantage. We say, “kumpare ko si mayor,” or “kumpare ko si Kapitan (Baranggay Captain),“ and thus we can get away with what we want. We use even the faintest connection to an “authority” to get a pass. “Kumpare ko iyong pinsan ng kapitbahay ng querida ni General.”

We even flash a business card that is signed by a Police Chief or Vice Mayor, whom we say is our friend, when we are caught so we will not get a ticket for a traffic violation. I will not say that I don’t like to have a signed card like that, when I was still living in the Philippines. But it does not work here where I live now.

Why can’t we get our advantage fairly, through our hard work and by our own merits?

5.“Pwede na” and “Bahala na”

You have heard those terms and know them very well. I would be lying if I say that I have not used them before. But I have evolved.

We have the tendency to take short cuts if we can, and want the easy way out. We don’t strive hard enough to give our best, if there’s a less demanding way to do it, even if the result is sub par. “Pwede na ‘yan” o “Pasado pa rin naman” we countered.

Or worse yet, we leave our destiny to luck. We are fatalistic – “Bahala na.” “Swerte swerte lang talaga,” we reasoned.

What I believe is that success is much more of “perspiration” rather than of good fortune.

*******

So these are traits that I don’t want to be identified with. Don’t get me wrong, I love my heritage, and I am proud to be a Filipino. But there are certain Filipino-ness, or traits, just like the above, that we as a people, can shed, and not hurt our identity a bit.

Besides, I can still be identified as a Filipino by many other things, like when my clothes smells like piniritong isda, or when I blurt “Aray” when I bump my knee.

Isang taon na pala ang nakakaraan nang tumahak at rumagasa si Yolanda (international name: Haiyan) sa Pilipinas, lalo na sa lugar ng Tacloban. Ito ang pinakamalakas na bagyo na lumapag sa lupa sa kasaysayan ng mundo. Libo-libong mga tao ang napahamak at milyon-milyon iba pa ang naapektuhan.

Isang taon na ang nakalipas mula nang ating maging bukang bibig ang super typhoon at storm surge. Sangayon sa aking mga nakausap at nakasalamuhang mga survivors, kung naintindihan lang daw nila na ang storm surge ay parang tsunami, ay marami raw sanang tao ang lumikas sa tabi ng dagat bago humagupit ang bagyo, at marahil ay hindi ganoong karami ang mga namatay.

Isang taon na rin ang nagdaan mula nang tayo ay malagay sa spotlight sa harap ng buong mundo, matapos tayong sagasaan ng bagyong Yolanda. Lumipad sa Pilipinas si Anderson Cooper, isang kilalang CNN reporter, at doon niya inilantad ang kalunos-lunos at kaawa-awang kalagayan ng Tacloban, at kung paanong walang maagap na tulong na dumarating. Kanyang kinalampag ang mga kinaukulan at namumuno sa ating gobyerno, ngunit sa halip na tayo ay magtulungan, tayo pa ay nagbangayan. Bakit ba hindi natin maintindihan na ang bagyo ay hindi namimili ng antas ng buhay o kulay ng ating partido?

Isang taon na rin pala ang nakalipas mula nang ako’y tumungo at umapak sa Tacloban, kasama ng mga dayuhang manggagamot upang tumulong sa paglunas sa mga nasaktan at nasakuna. Isa lamang ako sa mga daan-daang mga volunteers, national at international, na tumugon sa tawag ng pangangailangan, na dumagsa at lumapag sa nasalantang siyudad ng Tacloban.

photo taken upon our arrival at Tacloban airport

Makaraan ang isang taon, may pinagbago na ba sa katayuan ng mga nasalanta ni Yolanda? May kaginhawahaan na ba sila ngayon? O patuloy pa rin silang dumaranas ng paghihirap? May naging progreso ba sa mga buhay nila? O araw-araw pa rin nilang binabata ang epekto ni Yolanda hanggang sa ngayon? May mga ngiti o halakhak na kaya sila? O patuloy pa rin ang kanilang impit na hikbi at hinaing?

May saysay ba ang mga pinagpaguran ng mga taos-pusong tumulong, dayuhan man o lokal? O nauwi lang ito sa wala? May naging kabuluhan ba ang mga milyon-milyong perang donasyon na umagos mula sa iba’t ibang bahagi ng mundo? O nauwi din lang ito sa kawalan?

Pagkalipas ng isang taon, may nagbago ba sa atin at sa ating mga pananaw? May mga leksiyon ba tayong natutunan mula kay Yolanda?

Sana naman ay mayroon.

Disyembre 25, araw ng Pasko. Ako ay nakaupo sa isang kahoy na bangko. Sa paligid ko ay grasa, mga lumang gulong, kalas-kalas na makina ng kotse, at kalat-kalat na kasangkapang pang-mekaniko.

Ako ay nasa loob ng talyer.

Ano kamo ang ginagawa ko sa talyer sa mismong araw ng Pasko? Naghihintay! Hindi kay Santa Claus, kundi sa aming sasakyan na nasira. Ito ang aking kwento…..

Matapos ang maraming taon na lumagi sa Amerika, at matapos maranasan ang maraming “White Christmas,” kami ng aming pamilya ay umuwi upang mag-Pasko sa Pilipinas. Mula sa Maynila ay umarkila kami ng van upang dumalaw sa aming mga kamag-anak sa Ilocos Norte at Ilocos Sur.

Pagkatapos naming mag-celebrate ng bisperas ng Pasko at makipag-Noche Buena sa Vigan, kami ay dapat magbibyaheng pabalik sa Maynila upang doon naman magdiwang ng araw ng Pasko kasama ng mga kamag-anak at kaibigan sa Metro Manila.

Ngunit napurnada ang aming plano. Nasira ang aming arkiladong sasakyan. May tumutulo sa ilalim ng makina. May butas daw sa karburador ng aming van.

Ginalugad namin ang buong Vigan upang humanap ng bukas na talyer, ngunit lahat ng aming puntahan ay sarado. Sino nga bang kumag ang gustong magtrabaho ng Pasko?

Naalala ko tuloy si Jose at si Maria na malapit nang manganak, noong kauna-unahang Pasko, sila ay naghahanap ng silid na matutuluyan doon sa bayan ng Bethlehem, ngunit wala silang nakita kundi isang kuwadra. Mapalad nga kami mayroon kaming tinulugan at talyer lang ang aming kailangan.

Matapos naming puntahan ang apat o limang service station at talyer, ay nakatagpo rin kami ng isang lugar na pumayag na kami ay pagsilbihan.

Sumalubong sa amin sa pinto ng talyer ay isang babaeng may kargang bata. Sabi niya ay may binili lang sa palengke ang kanyang mister, na siyang mekaniko doon sa naturang talyer.

Hindi nagtagal ay dumating na ang isang mamang nakamotorsiklo. Siya ay may bitbit na kalahating isda na lapu-lapu at iba pang rekado. Siya ang aming hinihintay na mekaniko. Pagkatapos niyang iabot ang mga pinamili sa kanyang maybahay, kami ay kanyang malugod na hinarap at inasikaso.

Hindi rin nagtagal ay sinumulan na niyang buting-tingin ang aming sirang sasakyan. Walang makikitang bahid ng pagkabugnot si manong. Sa katunayan ganado at pasipol-sipol pa ito sa paggawa, kahit amin siyang binulabog sa araw ng Pasko.

Lumipas ang isa…..dalawa…..tatlo……apat na oras……patuloy pa rin sa mano-manong pagkukumpuni ang aming mekaniko. Hindi pa rin tapos ang aming sasakyan. Hindi “White Christmas” kundi “Wait Christmas” ang nangyari sa amin.

Aaminin ko, ako ay nayamot sa kakahintay. Hindi lang siguro yamot kundi galit pa ang sumagi sa aking isip. Bakit ba nabutas ang hinayupak na karburador? Hindi ko kailangan ito! Hindi ako naglakabay ng malayo, lumipad ng eroplano, tumawid ng dagat upang mag-Pasko lamang sa talyer!

Ngunit may leksiyon yatang nais ipahatid sa akin ang Diyos sa Paskong ito.

Sa aking paghihintay, ay wala akong ibang libangan kundi magmasid sa loob ng talyer. Sa isang sulok ng talyer ay isang maliit na silid na mahigit lamang sa isang dipa ang luwag. Dito marahil nakatira ang pamilya ng aming mekaniko. Sila ay may dalawang anak. Tunay na masikip at halos kasya lang silang apat matulog doon.

Ang nakatatandang batang babae, ay marahil apat o limang taong gulang. Madusing ang kanyang kasuotan, ngunit masaya itong naglalaro sa loob ng talyer, sa gitna ng lupa at grasa. Matahimik itong gumigiling-giling sa sariling niyang tugtog at himig. Siya ay kontento sa maliit niyang mundo. Alam kaya niyang Pasko ngayon? Meron kaya siyang pamaskong natanggap?

Ang bunso naman ay halos sanggol pa lang, ay natutulog sa nakalatag na banig sa munting silid. Si Santa Claus at mga lumilipad na reindeers kaya ang kanyang panaginip? O baka naman lumilipad na ipis? Ano naman rin kaya ang napamaskuhan nito?

Habang nagtratrabaho si mister sa aming van, ay nagluluto naman si misis sa kabilang sulok ng talyer. Marahil ang kalahating lapu-lapung binili sa palengke ang kanilang pagsasalu-saluhan sa Paskong ito. Meron din naman silang konting buko salad na nasa maliit na tupperware at may isang pitchel na iced-tea rin silang handa.

Inalok pa nga ako ng buko salad at iced tea ni misis, ngunit nahiya naman ako’t akin itong tinanggihan.

Kahit kakaunti, sila ay maligaya at handa pa nilang ibahagi ang kaunting meron sila. Ako kaya? Maligaya ba ako ngayong Pasko? Hindi! Naiimbiyerna at nagmumukmok ako dahil sa nadiskaril ang aming mga plano. Sino kaya sa amin ang may tunay na ispirito ng Pasko?

Hindi kalaunan ay nagising na ang bunsong bata. Maya-maya pa ay malikot na itong pagapang-gapang sa sulok ng talyer. Nang aking tanungin kung ilang buwan o taon na ang kanilang bunsong babae, ay napapahiyang sinabi ng aming mekaniko, na lalaki at hindi babae ang kanilang bunsong anak. Nakadamit babae lamang daw ito, dahil wala silang mapasuot na damit kundi mga pinaglakihan ng kanyang ate.

Parang biglang winalis ang aking pagkayamot. Wala akong dapat ireklamo.

Hindi na nagtagal at natapos na ring kumpunihin ang aming sasakyan. Sa wakas makakabiyahe na rin kaming pabalik sa Maynila. Sa wakas matutuloy na rin ang aming selebrasyon ng Pasko!

Ngunit mas mahalaga sa lahat, ay mayroong kakaibang damdamin ang umusbong sa aking puso. May kakaibang pananaw ang nabuo sa aking isipan. Matapos sumahin ng mekaniko kung magkano ang aming babayaran, ay may bago nang ispirito ng Pasko ang naghahari sa aking katauhan.

Pinasobrahan ko ang bayad na aking inabot, sabay sambit ng “Salamat at Maligayang Pasko sa inyong pamilya.”

Abot-tenga ang ngiti ni manong, sabay bati rin ng “Merry Christmas sir! May pambili na nang bagong damit si bunso.”

Mula sa sabsaban, isinilang ang ating Manunubos. Mula sa talyer, ako’y pina-alalahanan ng tamang diwa ng Pasko.

(*photos taken in Vigan, Christmas 2012)

Gusto mo bang magbalik tanaw sa nakaraan? Halina’t sariwain natin ang mga karanasan noong tayo’y bata pa. Ilan kaya sa mga ito ang naaalala mo pa? Ang munting quiz na ito ay para sa mga bata noong dekada 70-80’s.

1. “Nasaan ang tibay mo?” Ito ay isang commercial tungkol sa:

A. semento

B. tsinelas

C. bangko

D. beer

2. Ang Bazooka na nabibili sa sari-sari store ay:

A. iniinom

B. ipinapahid

C. pinipiga

D. nginunguya

3. Sangyon sa kanta ni Dingdong Avanzado, magkano raw ang kailangan para makatawag sa telepono?

A. trenta sentimos

B. singkwenta sentimos

C. tatlong bente-singko

D. apat na bente-singko

4. Ano ang mga kailangan para makapaglaro ng tumbang preso?

A. lata at tsinelas

B. tsinelas at patpat

C. patpat at goma

D. lata at lubid

5. Ang laser sword ay ultimatong sandata ni:

A. Mazinger Z

B. Voltes V

C. Power Rangers

D. Voltron

6. Sino ang hindi kasama sa pelikulang Bagets?

A. William Martinez

B. Herbert Bautista

C. Aga Mulach

D. Richard Gomez

7. “Hindi lang pampamilya, pang sports pa!” Ito ay commercial ng:

A. sports bra

B. kotse

C. rubbing alcohol

D. gin

8. Ano ang hindi pelikula ni Fernando Poe Jr?

A. Umpisahan Mo, Tatapusin Ko

B. Anak ni Baby Ama

C. Ang Panday

D. Kapag Puno Na Ang Salop

9. Ano ang hindi laro sa Game and Watch?

A. Octopus

B. Egg

C. Space Invader

D. Chef

10. Saan mo narinig ito: “Boom tiyaya boom tiyaya boom tiyaya boom!”

A. isang Filipino rap song

B. isang commercial ng shampoo

C. sayaw sa Eat Bulaga

D. sa isang larong pambata

11. Sino ang gumanap na isa sa anak ni Dolphy sa show na “John en Marsha?”

A. Vandolph

B. Janice de Belen

C. Maricel Soriano

D. Niño Mulach

12. Sino ang hindi player ng Crispa?

A. Atoy Co

B. Manny Paner

C. Bogs Adornado

D. Philip Cesar

13. Alin ang hindi kanta ni Sharon Cuneta at Rey Valera?

A.  Kung Kailangan Mo Ako

B. Kahit Maputi Na Ang Buhok Ko

C. Natutulog Ba Ang Diyos

D. Maging Sino Ka Man

14. Anong pangalan ng first airconditioned bus sa Metro Manila?

A. Love Bus

B. JD liner

C. BLTB transit

D. Philtranco

15. Anong department store ang may palabas na gumagalaw na mga mannequin tuwing Pasko noon?

A. Ali Mall

B. Harrison Plaza

C. C.O.D.

D. Rustan’s

16. Anong sagot sa bugtong na ito: “Isda ko sa mariveles, nasa loobs ang kaliskis.”

A. sili

B. galunggong

C. sardinas

D. atis

17. Noong martial law, tuwing flag ceremony, anong kanta ang inaawit pagkatapos ng “Lupang Hinirang?”

A. Bayan Ko

B. Bagong Lipunan

C. Leron Leron Sinta

D. Mga Kababayan Ko

18. Anong laro ang may kantang: “rikitik-kitik and a blue black sheep?”

A. shato

B. Chinese garter

C. Monkey, Annabelle

D. prisoner’s base

19. Ano ang “Student Canteen?”

A. karinderia sa Iskul Bukol

B. isang noontime TV show

C. isang bookstore

D. isang night club

20. Ang radio broadcaster na nagpasikat ng “toning water” ay si:

A. Joe Taruc

B. Rey Langit

C. Johnny Midnight

D. Brother Mike

***********

(For correct answers please see comment section.)

Score:

16 or above: isa kang tunay na batang dekada 70-80’s.

8-15: maaaring hindi ka pa ipinanganak noong 70-80’s, pero may alam ka sa history.

7 or below: maaaring matanda ka na, at naguulianin ka na rin.

Apatnapu’t apat

Mga buhay na inilagak,

Sa ngalan ng katarungan

Lumaban nang tapat.

Apatnapu’t apat

Mga bandilang nakalapat,

Sa labi ng mga bayaning

Nag-alay at bumagsak.

O lupang nag-aalab

Ikaw ay umiyak,

At huwag kalimutan

Ang apatnapu’t apat.

(photo from web news)

Not too long ago we held a gathering in our home. Though the above picture is not a typical image of a Filipino party, the photo below is.

I really did not demand my guests to take off their shoes when they enter into our home, but since almost all of them were Filipinos, it is a kind of unwritten rule in our culture, so they just did without being asked.

Filipinos and shoes have some kind of notoriety, when Imelda Marcos was found to have more than 2000 pairs of shoes that she left behind in Malacañang Palace during the People Power Revolution in 1986. But that is a different subject altogether.

Not just in the Philippines, but many Asian countries have this common custom of taking off their shoes when entering their own home or somebody’s home. The practice is more cultural rather than religious. It also has a practical reason for it, like in Japan, where they sit, eat, and even sleep on the floor, so keeping street shoes off would maintain the cleanliness of the floor.

I have read that other European countries also have this practice of removing shoes when entering one’s home, like Switzerland and Scandinavian countries.

Though in some culture, like here in America, it may be deem rude to order your guest to take off their shoes when they enter your abode. Unless they do it without being asked.

I remember when I was growing up in the Philippines, it is almost a must that we leave our shoes, street slippers, or bakya (wooden slippers) at the door when we enter a house. It is not that our floor is considered a holy ground, but it is considered the polite way, when we take off our shoes.

Whether the floor is concrete, hardwood, bamboo slats, or carpet (though I cannot remember entering a home with carpet floors in the Philippines), I took my shoes off just the same.

I have even heard of an old woman from the province who boarded a bus to go to the city. She left her bakya at the foot of the bus stairs when she boarded, only to find them not there when she got off.

So it does not matter whether you came from the market or a palace, or from playing tumbang preso, where you throw your slippers around. It does not also matter if your shoes are muddy or clean or even covered with antiseptic solution, or if you’re wearing a cheap footwear from Ukay-ukay, or a Manolo Blahnik or a million dollar shoes. Please take them off when you enter a Filipino home.

Except if the host told you “Huwag na, huwag na” which means it is alright to keep them on.

Lastly, a word of advice to our friends, when you are going to a Filipino house party, make sure your socks are clean and not stinky, or has no holes in them.

Unless of course, you want to be the talk of the party.

I would like to start this post with this presupposition: It is not our fault.

As a nation, we Filipinos pride ourselves that we are an English-speaking people. Or at least we think we are. Even though English is not our primary language.

But I know when we speak, we Filipinos are misunderstood sometimes. Alright, many times. And we have even been mocked for our English diction. But hear us out first.

In our mother tongue, we enunciate our vowels in only one way. Like e is always eh, and no other way it is pronounced. We don’t differentiate into short e, or long e, or short i.

Though some regions in the Philippines tend to interchange the pronunciation of e and i, but that’s another subject of its own.

Of course there are other quirky mistakes that we Filipinos are prone to make when we talk in English, like interchanging he and she, or his and her. Sorry if we confuse you, and you wonder if the person we are talking about suddenly got a sex transplant. But this is due to the fact that in our language our pronoun has no gender. It is the same for male or female.

Regarding our queer pronunciation, not too long ago, a friend of ours told us that when she first arrived here in the US, while they were driving in the midst of hundreds of acres of Iowa farm lands, she commented:

“I did not know that there are sheep here.”

She got a funny look and was told, “Honey, we are in a land lot. The ocean is thousands of miles away. We don’t have ships here.”

Learning to distinctively pronounce between a short i and a long e as ee when we speak in English is something we need to familiarize with. There’s nothing akin to this in our native language.

Consider this example:

What we said: There are lots of beautiful beaches in the Philippines.

What they heard: There are lots of beautiful bitches in the Philippines.

Can you imagine the glaring stares we got and the misconceptions we caused, stating a fact that we are proud of. Or so we thought.

Back to our friend here in Iowa, one day while at home, shortly from her arrival from the Philippines, she asked, “Where can I find clean (bed) sheet.”

To this she was told that there was no such thing. That’s not clean at all!

They must have thought she has a foul mouth or just plain crazy. By now, you must have deduced what they thought they heard.

Holy clean sh*t!

Ako’y nakatanggap ng sulat noong makalawang linggo. Galing ito kay Uncle Sam. Sabi rito, ako raw ay inaanyayahan sa isang opisyal na interview o panayam.

Sa wakas! Hindi na ako pamangkin lang. Maari na rin akong maging anak. Ampon nga lang.

Matagal-tagal na rin naman akong naninirahan dito sa Amerika. Sa katunayan, dalawampu’t isang taon! Dalawampu’t isang taon ng pagiging dayuhan.

Naging masalimuot ang landas na aking tinahak para maging isang mamamayan. Iba’t ibang letra ng visa ang aking pinagdaanan. Nagsimula sa letrang B (tourist), naging J (exchange visitor), tapos naging O (non-immigrant with outstanding ability), hanggang naging H (non-immigrant worker), bago nabiyayaan ng green card (permanent resident). Mapalad pa rin kaysa ibang kababayan na ang visa ay TNT (tago nang tago).

At ngayon, iniimbitahan na nila ako para maging isang naturalisadong mamamayan (naturalized citizen). Sa madaling salita – maging ampong anak ni Uncle Sam.

Ito ay kung maipapasa ko ang aking interview.

Ito na ang huling hakbang sa pagiging citizen. Tapos na ang mga background check. Tapos na rin ang finger-printing. Interview na lang.

Madali lang naman daw ang interview. Maraming mga tanong ay personal. Maaring gusto lang nilang maniguro na ikaw ay mabuting tao, at magiging kapaki-pakinabang na mamamayan, at hindi palamunin lang at uubos ng buwis ng bayan.

Kasama sa interview ay ang pagsusulit sa salitang Ingles. Kailangan makapasa sa pagsasalita, pag-unawa, pagbabasa at pagsulat sa Ingles. Walang naman akong problema dito. Kahit Grade 1 na batang Pinoy kayang-kaya ito. Kahit ba Carabao English tayo, papasa pa rin.

Ngunit kasama rin sa interview ay mga tanong sibika (civic test). Ito ay mga tanong tungkol sa mga batas, mga prinsipyo, kasaysayan, heograpiya at samo’t saring kaalaman tungkol sa bansang Amerika. Dito ko kailangang mag-review.

May reviewer naman silang binibigay. Sinasaad dito ang mga 100 na katanungan na maaring itanong sa interview.

May mga tanong na madadali:

Tanong: Ano ang pinakamataas na batas ng bansa?

Sagot: constitution

Tanong: Sino ang tinaguriang Ama ng Amerika?

Sagot: George Washington

Mayroon namang mga tanong na medyo mahirap ngunit kailangan mong malaman:

Tanong: Kailan isinulat ang constitution?

Sagot: 1787

Tanong: Ano ang 13 na orihinal na estado ng Amerika?

Sagot: New Hampshire, Massachussetts, Rhode Island, Connecticut, New York, New Jersey, Pennsylvania, Delaware, Maryland, Virginia, North Carolina, South Carolina, Georgia

Noong isang araw, ako ay nag-review. Habang ako’y nag-aaral at nagpapaka-dalubhasa sa kasaysayan ng Amerika, ako nama’y hinaharana ng mga kantang Pilipino na aking kinamulatan, na tumutugtog sa aking CD player.

“Noong isilang ka sa mundong ito,

Laking tuwa ng magulang mo,

At ang kamay nila ang iyong ilaw.” (Anak by Freddie Aguilar)

Ako ba’y pinaparinggan ni Ka Freddie? Ampong anak ba kamo? O baka naman alibughang anak?

Para bang nasa gitna ako ng dalawang nag-uumpugang bato. Dalawang kulturang nagbabanggaan sa aking damdamin at isipan. Dalawang lahing nagbubuno sa aking pagmamahal. Dalawang bansang nag-aagawan sa aking katapatan.

Tapos nabasa ko sa aking reviewer ang tanong na ito:

Tanong: Ano ang isang pangako na kailangan mong gawin para maging mamamayan ng Estados Unidos?

Sagot: Talikuran ang katapatan sa ibang bansa.

Biglang bumigat ang aking damdamin. Parang may kumurot sa aking puso. Hindi ko alam kung sarili ko itong konsensiya, o ako’y pinaparamdaman ng mga multo ni Rizal at ni Bonifacio.

Sabay sumalang naman si Noel Cabangon* kasama ni Gloc-9 at kumanta ng “Manila” (originally sang by Hotdog) sa aking player.

“Maraming beses na kitang nilayasan,

Iniwanan at ibang pinuntahan,

Parang babaeng ang hirap talagang malimutan….”

Hindi na ako makapag-concentrate sa aking binabasa. Ang isipan ko’y nagsimula nang magliwaliw sa isang lugar na aking minahal at patuloy na minamahal.

“Hinahanap-hanap kita Manila

Ang ingay mong kay sarap sa tenga

Mga jeepney mong nagliliparan

Mga babaeng naggagandahan….”

Ibinaba ko na ang aking reviewer. Ipinikit ang mga mata. At marahang sumabay sa pagkanta.

“Manila, Manila,

I keep coming back to Manila,

Simply no place like Manila,

Manila I’m coming home…..”

******

(*songs from the album “Tuloy ang Biyahe” by Noel Cabangon)

(**photo above is from philippineslifestyle.com)

No, they are not.

According to a recent article that appeared in Mindanao Times, here are the new essential qualifications for a real doctor.

1. Wears a uniform. Preferably white, and in impeccable condition. One that does not get hot nor dirty even when you’re rushing and answering to all calls, especially in the Emergency Room.

2. Speaks English. It does not matter whether you’re in Manila, or Ilocos, or Cebu, or anywhere in the Philippines (or world) for that matter. It does not matter if the patient you’re attending to speaks Tagalog, or Ilocano, or Ilonggo. You must talk to them in English. That’s how you discern one from an impostor.

3. Knows the “problem” of the patient, even if the patient does not tell them anything about what ills them. They must master the art of foretelling the disease, even without taking history and doing physical exam. In other words, can read crystal balls. Nurses should possess this power too.

4. Must be courteous at all times. Never rude. Even when faced with arrogant yet idiotic patients. If you’re not courteous, that means you are a fake doctor.

5. Must see a demanding patient, right away. Now na! It does not matter if you’re attending to a sicker patient. It does not matter if you’re running a code or doing the CPR itself, or assisting in surgery, or doing a procedure. Your doctor’s license expires within an hour of not seeing the patient.

The following standard eligibility on becoming a real doctor are not needed anymore:

1. Four years of undergraduate degree. Forget it!

2. Another four years of medical (graduate) school. Forget it!

3. One year of post-graduate internship. Forget it!

4. Pass the Philippine (or other country’s) Medical Board Exam. Forget it!

5.  Lastly, no need to do three to seven years (depending on specialty) of Residency after passing the board exam. Remember when you’re a “Resident” doctor, you are a fake doctor.

*******

(This post is in response to an article with the same title, that was published 7/20/15, in the Opinion section of Mindanao Times, written by Fely V. Sicam)

Bawal Umihi Dito!

Iyan ang sigaw ng maraming pader sa Pilipinas. Kung ikaw ay maglalakad sa ating mga lansangan, ito ang tatambad sa iyo na nakasulat saan mang sulok ka tumingin. Marahil masasanghap mo rin ang mapanghing kalagayan ng ating mga siyudad.

Bakit nga ba kailangan pang isulat ang babalang ito? Hindi ba common sense naman na hindi tayo dapat umihi sa pader, o sa poste, o sa kalye? Sino bang magpapaskil ng “Pwedeng Umihi Dito.” Hindi ba dapat alam natin na ito’y labag sa batas? Pero tanong ng iba, against the law or against the wall?

Sa katunayan, karamihan ng mga munisipyo ay may ordinansa laban sa pag-ihi sa publiko. Maari kang kasuhan ng disorderly conduct o kaya’y indecent exposure pa, at maaring magmulta o makulong. Pero bakit pawang hindi ito ipinatutupad?

(photo from internet)

Hindi sa ako’y nagmamalinis o hinuhusgahan ko ang mga gumagawa nito. Dahil minsan din akong umihi sa gulong ng kotse ng tatay ko, nang ako’y musmos pa. At saka noong panahon nang ako’y nasa kolehiyo, maraming mga lalaking estudyante ang “nagdidilig” ng halaman doon sa may grandstand ng UST bago magsimula ang aming ROTC, dahil hassle ang pumunta sa CR. Join na rin ako sa pagdidilig.

Ngunit ano nga ba ang dahilan kung bakit palasak sa Pilipinas ang pag-ihi sa pader?

1. Una sa lahat, dahil tayo ay nai-ihi.

Oo nga naman, hindi mo gagawin ito kung hindi ka nai-ihi. Pero hindi iyon ang gusto kong sabihin. Ang aking tinutukoy ay hindi kayang mapigilan ang pag-ihi.

Baka may enlarged prostate na si kuya? O kaya nama’y lasing? O baka naman may hyperactive bladder o balisawsaw si ate. (Totoo, hindi lang mga kalalakihan ang gumagawa nito.)

Pero Pinoy lang ba ang hindi makapigil ng kanilang ihi?

2. Dahil nais nating markahan ang ating territoryo.

Alam ba ninyo, na kapag inihian ng aso, o kaya’y isang hayop ang isang puwesto, kanyang ipinapaalam sa ibang aso, o ibang hayop, na ito’y kanyang territoryo?

Pero hindi yata ito angkop sa tao. Dahil kadalasan, hindi natin pag-aari ang pader na ating ini-ihian. Kaya naman maraming nauuwi sa away dahil sa pader ng kapitbahay tayo umiihi. At kung ika’y umihi habang nakadungaw ang ang may-ari, baka hindi lang sigaw, kundi itak ang abutin mo. Putol!

3. Dahil walang sapat na public toilet.

Hindi naman siguro makakaila, na kulang, o talagang wala, tayong sapat na pampublikong palikuran. Kung ika’y nai-ihi, kailangan mong pumanta sa loob ng mall o sa restaurant para umihi. At maaring may bayad pa ito, o pagkahaba-haba ng pila. O kaya nama’y sasabihan kang “para sa customer lang po ang toilet.”

Kaya walang ibang choice kundi pigilin hanggang sa maiihi sa salawal, o humanap na lang ng pader.

4. Hindi ipinapatupad ang batas laban dito.

Alam kong mas maraming malalaking problema ang ating bansa. Tulad ng trapik, o mabagal na ekonomiya, o corruption sa gobyerno. Kaya ba hindi na lang pinapansin ang batas laban sa pag-ihi sa publiko?

At sino ang magpapatupad nito? Ang may-ari ng pader? Mga baranggay tanod? Mga pulis? Mahina siguro ang “kotong” sa mahuhuli dito, hindi tulad sa nahuhuli sa batas trapiko.

Kaya maliban na ikaw ay umihi sa poste kung saan nagtatago ‘yung pulis, malamang bale wala ito. Kaya hanggang sa paskil na “Bawal Umihi Dito” na lang, at ipinauubaya na sa pader na ipagtanggol nito ang sarili.

Pero mayroon na ngayong bagong hydrophobic paint na “pee-proof” daw. Kapag ipinahid ito sa pader, tumatalbog pabalik ang ihi sa sinumang salarin. Makakaganti na rin ang inaaping pader! Magkaroon kaya nito sa Pilipinas?

kaliwa – karaniwang pader; kanan – may “pee-proof” paint (image from internet)

5. Dahil walang galang at walang disiplina.

Siguro dito nauuwi ang lahat ng ito. Wala tayong disiplina sa ating sarili.

Walang disiplina sa batas trapiko. Walang disiplinang pumila sa linya. Walang disiplinang tumupad sa oras. Walang disiplina sa pagtatapon ng basura. Walang galang sa pag-aari. Walang galang sa ibang tao. Walang galang sa ating sarili.

Kung simpleng bagay gaya ng hindi pag-ihi sa pader ay hindi natin kayang disiplinahin ang ating sarili, paano pa kaya ang mas malalaking problema ng lipunan tulad ng pagnanakaw ng kaban ng bayan, corruption, at pagiging tapat sa isa’t-isa?

Kawawa naman ang ating bansa. Sabi pa naman sa ating pambansang awit “duyan ka nang magiting.” Pero siguro nga, kaya sinabing duyan, dahil laging nai-ihian.

Kaya sa susunod, kung may makita kang umiihi sa pader, magalang mo na lang silang paalalahanan. At kung ikaw ang iihi sa pader……”Humarap ka, duwag!”

Iminulat ko ang aking mga mata. Umaga na pala. Siguro dahil sa pagod at sa puyat, ay tuliro akong nagising at hindi ko alam kung nasaan ako.

Parang kakaiba ngunit parang pamilyar din ang aking kinalalagyan. Parang nakarinig yata ako ng traysikel. Parang may tumilaok din na manok na pansabong. Naalimpungatan ba ako?

Marahil nami-miss ko na ang Pilipinas. Marahil naho-homesick lang ako.

Isang taon na rin ang nakaraan nang huli akong tumapak ng Maynila. Isang taon na pala ang lumipas nang ako’y biglaang napauwi ng Pilipinas dahil sa malubhang kalagayan ng aking ina.

Salamat naman at nagpang-abot pa kami. Ngunit malungkot ang aming pagkikita, dahil siya ay nakaratay sa ospital. Sabi ng aking kapatid, akala daw nila hindi ko na dadatnan na buhay si Mommy. Pero nang mabatid ng aking ina na siya ay aking inuwian, ay parang nabuhayan siya, at uminam pa nang konti ang kanyang kalagayan.

Ngunit matapos ang mga pagsisiyat ng mga duktor ay aming napag-alaman na bumalik ang kanser ng aking nanay. At ito’y lubusan nang kumalat. Wala nang maiaalay pang lunas.

Aming pinagpasyahan na ihanda na ang aming ina sa isang katunayan na doon din naman lahat patutungo. Kaya’t inuwi na lang namin siya sa bahay mula sa ospital, upang doon na mag-hintay na dumating ang kapahingahang magwawakas ng kanyang paghihirap at pagsasakit.

Iyon na ang aming huling pagkikita ng aking ina. Iyon na rin ang huling yakap ko sa aking nanay. Halos mabiyak ang aking dibdib nang ako’y mag-paalam na sa kanya, upang tumulak pabalik sa Amerika.

Dinugtungan pa naman ng dalawang buwan ang kanyang buhay, mula ng kami’y magkita, hanggang siya’y tuluyan nang mag-paalam. Hindi na ako nakabalik sa kanyang libing.

Pero tuloy pa rin ang ikot nang mundo. Tuloy pa rin ang buhay.

Alam kong ang lungkot at pagpapaalam ay bahagi ng hibla ng ating buhay. Ngunit alam ko rin na sa bawat lungkot ay mayroon namang katumbas o higit pang kasiyahan ang sa ati’y ipinangako. Sa bawat pagpapaalam ay may bagong pagkikita tayong maaring tanawin. Ang dilim ay lilipas din at darating din ang umaga. Lagi nating panghawakan ang pag-asang ito hangga’t tayo ay nabubuhay sa mundong ibabaw.

Tapos na ang gabi. Sumusuot na ang liwanag sa mga siwang sa kurtinang tumatabing sa bintana. Bago nang umaga. Panibago nang araw upang lumikha ng mga panibagong alaala.

Tuluyan na akong bumangon at lumabas sa aming silid. Dumungaw sa veranda ng bahay. Sinamyo ko ang mainit na hangin, habang may nagdaraang traysikel at tumitilaok naman ang tandang ng kapitbahay.

Hindi lang pala ako nananaginip. Nasa Pilipinas akong muli.

Tara na, tayo’y mag-almusal muna.

(*breakfast courtesy of my aunts)

Hindi na siguro kaila sa marami sa inyo, na maraming taon ng aking pagkabata ang aking iginugol sa Luneta. Sa katunayan isa sa mga mabentang akda sa blog na ito ay ang “Alaala ng Luneta.”

Malaki na rin ang pinagbago ng lugar na ito mula nang ako’y lumisan ng bansa, mahagit dalawang dekada na ang nakalipas.

Ngunit muli akong nagulat sa progresong aking nakita nang huli akong magbalikbayan. Talaga namang matayog na ang monumento ni Rizal. Mas mataas na ito kesa George Washington Monument ng Amerika. Niluma rin nito ang Eiffel Tower ng Paris. Wala nang panama ang mga iba pang monumento ng ibang bansa.

Bakit ba hindi natin naisip ito noon?

At kung hindi pa po ninyo nakikita ang bagong monumento ni Rizal, heto na po ito ngayon.

(*image from the internet)

(**ang akdang ito ay bunga ng bangag kong pag-iisip sanhi ng matinding jet-lag.)

(The following photos were taken during our recent trip to Palawan, and also inspired these haikus, which are short poems, with traditional 17 syllables, in phrases of 5, 7, and 5.)

Dalampasigan

Dalampasigan,

Hawak ko iyong kamay,

At ‘tong tsinelas.

(Shadow selfie with wifey at a beach in Sabang)

*******

Katig

Hindi tataob,

Alon ma’y maligalig,

‘Pagkat may katig.

(In the sea of life, we also need “katig.”Photo taken at Honda Bay, in Puerto Princesa.)

*******

Lulubog Lilitaw

Dito sa Luli,

Sa Lulubog-lilitaw,

Phone, nagtampisaw.

(The island was named so, as it will appear and disappear depending  on the tide. The water here was so inviting that even my cellphone tried to swim. It drowned.)

*******

Bayawak

Mga bayawak,

Mayro’n sa gubat, at sa

Gobyerno’t syudad.

(Bayawak or monitor lizards are “cold-blooded animals” that prey on smaller creatures and their eggs, or their balikbayan box.)

*******

Dagat at Gubat

Dagat at gubat,

Ng lupang pinagpala,

Ba’t ginahasa.

(Acres of virgin forest in Palawan are being ravaged due to mining.)

*******

Kulang

Likas na yaman,

Ngunit paraiso man,

Ay mayro’ng kulang.

(Part of our trip was a medical and dental mission in Narra. Here I observed the lack of health care for the people in this paradise island, especially the natives, known as “natibo.”)

*******

Boatman

Hindi si Batman,

Ang nakita sa kuweba,

Kun’di si Boatman.

(That is what our bangkero called himself, when we explored the Underground River, which is named one of the New 7 Wonders of the Natural World.)

*******

It’s been more than a couple of weeks that we have returned from our trip to the Philippines.

I have fully recovered from the jet-lag. My tracks of the mosquito bites were all gone. My sunburn have healed. The stash of the butong pakwan (watermelon seed) that we brought back is almost gone. And all that I have left are the sweet memories of home.

I miss the Philippines.

As September rolls in, heralding the end of summer, we brace for the coming cold season. Yet waking up to this beautiful morning, is not bad at all. Not at all.

(*photo taken in our neighborhood, with an iPhone)

During our recent trip to Poland I was asked a question that I have never encountered before.

We were in a restaurant when the waiter asked me what I wanted to drink. I then requested for water. To this the waiter further asked:

“Still or gassed?”

I looked at him intently and bid him to repeat the question, and he asked me again, “Still or gassed?”

Is he asking me if I wanted “distilled” water? But what about the gas? Does he know that I am feeling gassy? Will they gassed me or something?

Finally it dawned on me that he was asking if I wanted “regular” water or “carbonated” water! It’s just that I am not familiar with the term “still” or “gassed” water.

Realizing what his question was, I stated confidently, “Still water, please.”

Something I learned in Poland was, first, they don’t offer tap water in restaurants. Water is always bottled so you have to pay for it. Secondly, they like carbonated water, for some reason or another. And thirdly, they really call the carbonated water, “gassed” water. I think technically it is more accurate than the term sparkling water.

During the rest of our stay there, I was requesting for “still water.”

Polish still water

Perhaps I am not the only one who wants to drink still water. I was reminded of a popular text in the Bible in Psalms 23, “He leadeth me besides the still waters.”

Apparently sheep cannot drink from a rushing water. So the shepherd has to bring them to a spring or brook with quiet water, or he has to make a small dam for the water to be still, and only then can his herd of sheep drink the water.

But maybe it is not only our drinking water that we wanted to be still.

Last summer, in our home trip to the Philippines, we were able to visit Palawan, and we spent a few days beside the ocean. We rode boats when we went island hopping, did some swimming and snorkeling, and enjoyed some time kayaking.

During those water activities, you want the ocean to be still. We would not dare sail in a turbulent sea or when the waves are raging. So we want the water where we are treading, to be still waters, as well.

photo taken at Sabang, Palawan

However the waters where we tread, are not always still. It can be stormy at times.

Two years ago, the waters near Tacloban, Philippines became turbulent. So turbulent that it caused 15 to 20-foot-high storm surges during the super typhoon Haiyan (local name Yolanda). It caused terrific devastation not just near the coast but even spanning to several kilometers inland.

I witnessed this devastation first hand, and it’s not easy to forget such horrendous tragedy . Sadly to say, thousands of lives were lost, with millions more affected. I can only pray for the continuous healing and recovery of those survivors.

(video taken during one of our helicopter medical tour, Tacloban, November 2013)

We may like to have still waters all the time, but you and I know that angry waters is part of our lives. And I am not only talking about drinking water or sailing water for that matter. I think you know what I mean.

You may have not experienced stormy waters before and I hope you won’t ever go through them. Or you may have gone through some rough waters before, and glad that you’re over it. Or you may be going through raging waters right now, that you are desperately asking when will the waters go still.

My friends, we are not promised that we will only go through still waters. But even when I cross through turbulent waters, God has promised that He will be with me, “yea, even though I walked through the valley of the shadow of death.”

And when the storm clears, He will lead me besides the still waters, and He will restore my soul.

(*post dedicated to the people of Tacloban, in this 2nd year anniversary of the tragedy brought in by Yolanda)

I am back in my favorite city. A city that I love despite of all its ills and nuisances. A city that I have left so many times, and yet I kept coming back to. This city is no other than Manila.

The following photos I have here of Manila, are seen from a different angle and perspective, at least from the point of view of the Manila I used to know.

Ninoy Aquino International Airport

“Manila, Manila, I keep coming back to Manila,” says the 1970’s song of the Hotdogs, and that rings true for me as well.  And every time I return, the city warmly (as in hot!) welcomes me back.

Speaking of welcome, above is the Welcome Rotonda, which marks the boundary between Manila and Quezon City. The photo is facing the Manila side of the boundary, overlooking España Boulevard, though technically I was standing in Quezon City  when I took this picture.

The photo below is an area of Manila that I am very familiar with. The prominent structure is the Sampaloc PLDT tower. So the immediate vicinity is Sampaloc, Manila – the place where I grew up. It is just interesting that I have never looked at Sampaloc before from such a high point of view, since there was no high rise buildings in this area during my youth. Unless I climb the PLDT tower of course.

The main reason of my short visit back to Manila is to attend my 25th year graduation anniversary (I’ll make a separate post on this) from the University of Santo Tomas school of medicine. Thus several photos are from the UST campus. The different perspective is that I am viewing this campus not as a student but as a homecoming alumnus.

Arch of the Century at the entrance to the university

the Main Building of UST

Building of the College of Medicine and Surgery

University Hospital

Most of the activities of the homecoming festivities were done in the UST campus, but the big gala night took place in Manila Hotel. Even though I know Manila Hotel is a very old establishment (opened in 1912), and I passed this area several times before, I have never set foot inside of it. Until now.

Above is the swimming pool at the back side of Manila Hotel. Photo below is one of its beautiful hallways.

The back of the hotel looks over the marina and Manila Bay, while rooms facing the city side gives a grand view of the walled city, the Intramuros. Honestly, I have never seen Intramuros from this angle before. From this view, you can see the contrast of the old walled city and the new high rise buildings in the distance.

From Manila Hotel, I still went on foot to see Luneta, a place full of loving and joyful memories from my childhood.

But there is something different in this place. It is impossible to miss the change in the landscape as you view Rizal’s monument. Definitely cannot ignore the monstrosity of Torre de Manila.

However, with the right angle and positioning, I can still make the huge eyesore disappear. Look, it’s gone!

I enjoyed my return to the city of my birth, even for so short a time. And seeing the familiar places albeit in a different point of view is kind of refreshing.

For now, once more, I say goodbye to you Manila. Hope to see you again……soon.

(*all photos taken with an iPhone)

Nakakalungkot ang mga bali-balita na nagliyab sa ating bansa noong nakaraang linggo at nakarating pa ito sa ibang bansa. May mga nasaktan, may mga nagalit, at may mga nanindigan. Nahati ang sentimyento ng ating bayan. Kulang na lang magbalibagan tayo ng sapatos sa ating pagbabangayan. Ah, eh, may nagsiliparan din palang Nike na sapatos.

Ano man ang inyong panig o pananaw, maraming nagsasabi na sana raw ay hindi na lang sinabi ang mga nasabi. Sa madaling salita – wah sabi. Dahil pagnasabi ang isang bagay, para itong wasabi ng sushi – masarap sa iba, maanghang sa iba. Kagat dila na lang sana raw.

Hindi ko hinahangad na malagay sa sapatos (hindi na Nike) ni Manny, ngunit kung sakali mang magkataon ay kakagatin ko na lang ang aking dila at aking sasabihin:

“Tat Thritian, tawal taman ‘tung tame-tex tarriage. Tinawa tang tatae tara ta lalati, tinawa tang lalati tara ta tatae.

Tati tara ta takin tito tang, tommon tense tang. Takakita ta ba tang tany tanimals na lalati ta lalati o tatae ta tatae? Mat mabuti ta ‘tung tayop.  Matunong tumilala, tung lalati o lalati, tatae, tatae.

Tayon tung lalaki ta lalaki, tatae ta tatae, mat matahol ta ta tayop tang tao.

To ‘di ba? Tayop tang… tindi talaga twedeng magtama tang lalati ta lalati, tero I’m not tondemning them. ‘Tung tarriage tang, ‘tung tommitting tin tagainst Tod.”

*********

(*altered quote from the full transcribed statement of Pacquiao)

P.S.: wala pong kinalaman sa pag-tatae ang artikulong ito; ang pagkakatulad ay hindi po sinasadya.

Muli akong nalungkot sa mga bali-balita na nanggagaling sa bayan ko nitong nakaraang lingo. Tungkol ito sa sanggol na namatay dahil hindi umano tinanggap na maipanganak sa UST hospital.

Unang-una, nakikiramay po ako sa pamilya ng mga Pelayo sa pagpanaw ng kanilang sanggol. Walang magulang ang dapat dumanas ng masaklap nilang karanasan, at walang salita akong maiialay sa kanila na makapagpapabalik ng buhay ng kanilang anak na si baby Vince Adrian.  Huwag na nating dagdagan pa ang kanilang paghihinagpis, para sila ay pulaan kung sila man ay may pagkukulang din.

Pangalawa, nakikiramay rin ako kay Dra. Anna Liezel Sahagun na naging tampulan ng paninisi at panglalait ng mga mamamayan na maaring hindi naman ganap na naiintindahan ang mga bagay-bagay at buong pangyayari. Hindi ko po sasabihing naging gahaman siya sa salapi, dahil unang-una na, siya po ay residente lamang sa OB-Gyn. Kahit po siya ay lisensiyado nang manggagamot, wala po siyang bayad na tatanggapin mula sa sinumang pasyente na kanyang gagamutin. Ang serbisyo ng mga residente ay libre kapalit ng training na kanilang makukuha sa panahon ng kanilang Residency Program.

Pangatlo, ikinalulungkot ko na nasangkot ang paaralan at ospital na nagbigay sa akin ng kaalamang manggamot. Noong nakaraang buwan lamang ay aking pinagsisigawan ang aking pinagmamalaking paaralan. Aking pinagyayabang ang aking pagdalo sa aming 25th year graduation reunion ng UST Medicine na may tema na “From Tamarind Dreams to the World,” o sa madaling salita Sinampalukang Pangarap (see previous post). Ngayon sa balitang ito, ito ba ang Bangungot sa Sampalok?

Ang nangyari sa pamilyang Pelayo ay nagaganap po araw-araw sa maraming mahihirap na mamamayan ng ating bansa. Ganito na po ito noong ako’y nag-aaral pa sa UST. Sa lahat ng mga pribadong ospital, tinatanong agad nila ang kakayanang makabayad ng maysakit bago nila ito tanggapin. Buti nga ang buntis, may ilang buwan para makapaghanda bago sila manganak sa ospital. Paano na lang yung nasaksak o kaya’y inatake sa puso, wala silang panahon para makapaghanda ng pambayad. Ngunit itinatanong pa rin sa pamilya kung mayroon ba silang pambayad bago sila ipasok sa ospital.

Alam ko pong totoo ito, dahil noong itinakbo namin ang aking ina sa isang pribadong ospital sa Maynila ilang taon pa lang ang nakakalipas, kasama sa mga tanong ay ang kakayanan naming makabayad. Kung walang pampayad ay irerekomenda nilang dalhin ang aking ina sa gobyernong ospital. Ngunit aking aaminin, kadalasan ay mas kumpleto at advance ang technology at facilities sa pribadong ospital. Kaya tulad ko, pinili naming dalhin ang aking ina sa pribadong ospital. Paano na lang kung walang pambayad?

Dito sa bansang aking tinutuntungan ngayon, walang tanong tanong kung may pera o wala ang isang pasyenteng dinadala sa Emergency Room. Lalapatan muna ng lunas lalo na kung emergency, at saka na lang proproblemahin kung mayroon silang pambayad o wala. Iba ang patakaran dito. Kahit pulubi, hindi puwedeng itaboy mula sa Emergency Room kung may sakit. Marahil maari nating sabihing dahil may salapi ang bansa at gobyerno.

Alam kong patakaran o standard policy sa mga pribadong ospital sa Pilipinas na tanungin agad kung may pambayad o wala, dahil malaking gastos naman talaga magkasakit.

Ngunit dapat nga bang palitan na ang patakarang ito? Sa tingin ko po ay nararapat lang na ito ay baguhin na.

Ngunit paano? Sinong magpapasan ng gastos kung walang pambayad ang pasyente? Ang ospital? Ang doktor? Ang mga politiko? Ang gobyerno?

Wala po akong kasagutan, dahil wala naman po talagang madaling katugunan. Habang naghihirap ang ating bansa, ganito pa rin ang magiging kahihinatnan ng mga dukha nating mamamayan.

Maari ba nating sisihin ang mga duktor? Tutal mayayaman naman sila di ba?

Ngunit ating alalahanin na maraming duktor ay nagsusumikap lamang din. Kung hindi nila makakamit ang nararapat sa kanilang mga pinagpapaguran, maghahanap na lang sila ng mas luntiang damo sa ibayong dalampasigan. At ito na nga ang nangyayari ngayon. Marami sa mga manggagamot ay nayayamot at nabibigo sa mga kondisyon, palakad, at patakaran sa ating bansa.

UST Hospital

Sa mga duktor at nurses, o iba mang propesyon, na may oportunidad na lumabas ng bansa, ngunit piniling manilbihan sa ating bansa, kasama na rito ang mga duktor na nanatili sa UST, saludo po ako sa kanila. Sila po ang mga tunay na bayani ng ating bansa.

Ngunit ano po ang ating ginagawa sa mga bayaning ito? Binabaril natin sila sa Bagumbayan! Hinuhusgahan natin sila na parang mga kriminal na walang tamang paglilitis.

Ako na lumisan ng bansa, aaminin kong mayroon akong pagkukulang, at isa sa mga dapat sisihin. Ngunit tulad ko, ikaw, mga mamamayan, mga politiko, ang gobyerno, TAYONG LAHAT, ay may pananagutan sa mapait na kalagayan ng ating bayan.

Tayong lahat ay may kinalaman sa pagpanaw ni baby Vince Adrian.